Gdzie i kiedy pływać z rekinami wielorybimi [post praktyczny]

Ilekroć pokazuję zdjęcia z pływania z rekinami wielorybimi, moja skrzynka odbiorcza zapełnia się serduszkami i zachwytami. To jedno z najcudowniejszych i najbardziej niesamowitych stworzeń na świecie. Pływanie z nimi to najbardziej niesamowite doświadczeń w życiu! Życzę każdemu, aby miał taką możliwość. Te największe ryby na świecie występują w wielu miejscach na naszym globie, migrują w określonym czasie. Planując spotkanie z rekinem wielorybim warto wcześniej wyszukać lokalizacji oraz okresu w jakim tam występują. Najlepszy sposób, aby uniknąć rozczarowania i wydania miliona monet na darmo. Czasami również wybieramy się w miejsca, gdzie nawet nie wiemy, że takie cuda są w pobliżu.

Czy wiesz, że rekiny wielorybie…

• Rekin wielorybi to największa ryba świata.
• Rosną do 12 m długości.
• Mogą ważyć do 21 ton.
• Żyją od 70 do 100 lat.
• Dojrzałość płciowa osiągają w wieku około 30 lat.
• Żywią się planktonem albo małymi rybkami, które akurat połkną w ich paszcze. 
• Raczej wolno pływają.
• Mają około 3000 małych zębów.
• Rodzą żywe, małe rekiny. Matki nie zostają z małymi.
• Szacuje się, że tylko 10% rekinów dożywa dorosłości.
• Mogą nurkować nawet to 1 km w głąb oceanów.

Ciekawostka, która rozwala system

Do tej pory znaleziono jedną dorosłą samice w ciąży. Trafiono ją harpunem u wybrzeży Tajwanu w latach 90. W brzuchu znaleziono, pochodzące od tego samego ojca, embriony w różnym stadzie rozwoju. Oznacza to, że samica może magazynować spermę i wedle potrzeb kontrolować czas zapłodnienia! (bum! Czach wybuchła!)

Gdzie i kiedy na świecie spotkasz rekiny wielorybie?

Spotów, gdzie można pływać i nurkować z rekinami wielorybimi jest wiele na świecie. Każdy znajdzie sobie dogodną lokalizacje.

Meksyk

Szacuje się, że w Meksyku występuje największa populacja rekinów wielorybich. 

Jukatan – wschodnie wybrzeże, na półwyspie, w okolicach Cancun pojawiają się w czerwcu i zostają do lipca. Pływają w grupach. Dozwolone jest tylko pływanie/snorkeling (nie scuba) z rekinami wielorybimi. Występują w wodach głębokich i pływają przy powierzchni, więc trochę bez sensu próbować nurkowania ze sprzętem: zanim się ubierzesz, sprawdzisz z partnerem czy jesteście gotowi, wskoczycie do wody, zanurzycie się to rekin już odpłynie. W zależności od operatora wycieczki, wskakuje się do w małych grupach ( u mnie to było 2+1) wody z przewodnikiem i płynie obok stworzenia. Można spotkać nawet 30 osobników w okolicach Isla Mujeres or Isla Hollbox. Przy odrobinie szczęścia pojawią się również manty. 

• Najlepszy okres: czerwiec – sierpień
• Najlepsze spoty: Isla Mujeres i Isla Hollbox

Baja Kalifornia Sur – zachodnie wybrzeże, rekiny pojawiają się w miesiącach zimowych. Woda w Pacyfiku jest dużo zimniejsza niż w Atlantyku. Należy się na to przygotować. W przeciwieństwie do Morza Karaibskiego, w Morzu Corteza na zachodnim wybrzeżu można nurkować z rekinami. 

• Najlepszy okres: listopad – maj
• Najlepszy spot: La Paz albo Cabo St Lucas 

Belize

• Najlepszy spot: Gladden Split, który jest obszarem chronionym
• Najlepszy okres: marzec – czerwiec

Honduras

Wyspa Utila to jedno z najbardziej popularnych backapackerskich kierunków na Karaibach. Obok Koh Tao miejsce, które wydaje najwięcej certyfikatów nurkowych. 

• Najlepsze spoty: północ wyspy 
• Najlepszy okres: marzec – kwiecień, mniej wrzesień – październik

Galapagos (Ekwador)

To miejsce jest na szczycie moich marzeń nurkowych. To co można tam pod wodą zobaczyć rozsadza czachę każdemu nurkowi: rekiny (w tym wielkie ławice rekinów młotów – moje marzenie), pingwiny (!!!), nurkujące iguany (!!!), manty, żółwie, piękne koralowce. Woda jest raczej chłodna jak na Pacyfik przystało.

• Najlepsze spoty: w okolicy Wolf Island: Shark Bay, The Landslide, The Pinnacle, The Caves, North Islet, The Elephant, and The Anchorage. W okolicach Darwin Island: tylko 2 spoty w tym Pillars of Evolution
• Najlepszy okres: sezon suchy czerwiec – grudzień

Tajlandia

W Tajlandii rekiny wielorybie można spotkać w kilku miejscach.

Wyspa Koh Tao znana jest chyba każdemu nurkowi. To najbardziej popularne miejsce na świecie (chyba na równi z Utilą w Hondurasie) do uzyskania certyfikatu nurkowego. 

• Najlepsze spoty Koh Tao, Koh Samui, Koh Phangan: Southwest Pinnacle and Chumphon Pinnacle, Sail Rock
• Najlepszy okres Koh Tao, Koh Sami, Koh Phangan: kwiecień – czerwiec (Koh Samui nawet do października)
• Najlepsze spoty Koh Lanta: Hin Daeng, Hin Muang
• Najlepszy okres Koh Lanta: listopad – kwiecień
• Najlepsze spoty Symilany: cały archipelag wysp Syminaly i Suriny, Morze Andamańskie
• Najlepszy okres Syminaly: luty – kwiecień

Malediwy

Rekiny wielorybie można spotkać w kilku miejscach w tym kraju. Zdarza się, że jakieś zabłąkane osobniki pojawiają się przypadkowo w miejscach, w których nie występują np. w 2019 w Atolu Huvadhoo spotkaliśmy jednego osobnika. Przez cały rok widzieliśmy tylko tego.  

• Najlepszy spot: South Ari Atoll
• Najlepszy okres: cały rok

Inny popularny spot: Hanifaru Bay, Baa Atoll (tylko snorkeling) 

W Atolu Ari można często spotkać manty. Podczas gdy w Hanifaru Bay na pewno spotkacie manty a rekiny wielorybie przy okazji, jeśli macie szczęście. 

Więcej o pływaniu z mantami przeczytacie w moim poście tutaj. 

Indonezja

• Najlepszy okres: rekiny wielorybie występują tutaj cały rok, jednak większość łodzi safari nurkowych przypływa między sierpniem a październikiem, gdyż jest to szczyt sezony na te stworzenia. 
• Najlepszy spot: Cenderawasih Bay, Zachodnia Papua. 

Miejscówka dopiero odkrywana przez turystów, więc może się zdarzyć, że będziecie jedynymi ludźmi w wodzie. 

Ciekawostka: rekiny wielorybie w tej okolicy przejawiają ciekawe zachowanie: żywią się małymi rybami u spodu sieci rybackich. Niektórzy mówią, że to zachowanie niemal gwarantuje spotkanie rekinów wielorybich w tej okolicy.

Oman

• Najlepszy okres: lipiec do końca września
• Najlepszy spot: wzdłuż wybrzeża Omanu, w okolicach wyspy Daymaniyat

W Omanie często można zobaczyć rekiny wielorybie pływające w grupach. Pływając czy podczas snokelingu są większe szanse spotkania tych stworzeń niż podczas nurkowania. 

Tanzania

• Najlepszy okres: od października do marca
• Najlepszy spot: Wyspa Mafia (zwana również Chole Shamba).

Dość mało znana przez turystów miejscówka, co sprawia, że nie ma tam dzikich tłumów.

Mozambik

• Najlepszy okres: od czerwca do stycznia
• Najlepszy spot: Tofo Beach.

Niedaleko od granicy z RPA. Mało popularne jeszcze miejsce, niezadeptane przez turystów. W tym samym miejscu spotkać można delfiny, żółwie a nawet wielorybi humbaki podczas ich zimowej migracji.

Seszele

• Najlepszy okres: sierpień – listopad to okres migracji, wrzesień uważany jest za szczyt sezonu
• Najlepszy spot: Mahe, największa wyspa (znajduje się tu stolica Victoria)

Dżibuti

• Najlepszy okres: listopad – luty (gdy kwitnie plankton, który przyciąga małe rekiny wielorybie)
• Najlepszy spot: Gulf of Todjoura

Wyjątkowe miejsce, ponieważ uznawane jest za przedszkole dla małych rekinów wielorybich. Można tu spotkać osobniki o długości nawet 2 m.

Dżibuti dopiero zaczyna swoją przygodę z turystyką. Kraj na wschodzie Afryki oferuje piękną i zdrową rafę koralową niezdewastowaną jeszcze przez turystykę. 

Australia

• Najlepszy okres: marzec – czerwiec
• Najlepszy spot: Ningaloo Reef (rafa ciągnąca się 260 km wzdłuż zachodniego wybrzeża Australii)

Filipiny

U wybrzeży Filipin zidentyfikowano około 1.600 osobników, co czyni te populacje drugą największa na świecie, zaraz po Meksyku. 

• Najlepszy okres: luty – kwiecień
• Najlepszy spot: Donsol Bay (tylko snorkeling, nie scuba)

Jest jeszcze jedno popularne miejsce: Oslob. Specjalnie pozostawiłam je na koniec, bo jest kontrowersyjne. Staram się pokazywać, że świat nie jest biało – czarny. Nie ma tylko dobra i zła. Jest wszystko pomiędzy.

Oslob – światowa stolica selfie z rekinem wielorybim.

Na południe wyspy Cebu przybywają tłumnie turyści, aby spotkać te niesamowite stworzenia. Od 2011 jest to największa na świecie atrakcją skupiająca rekiny wielorybie. Jeden problem – te stworzenia tu naturalnie nie występują w odróżnieniu od innych spotów na Filipinach.

Dokarmianie rekinów

Temat dokarmiania rekinów istnieje na całym świecie, jednak w wielu takich miejscach stworzenia pojawiają się naturalnie (np. Playa del Carmen w Meksyku i żarłacze tępogłowe czy Wyspa Fuvahmulah na Malediwach i żarłacze tygrysie). W Oslob zaburza się naturalne ścieżki migracyjne rekinów wielorybich, aby przyciągnąć turystów. Część tych ryb zostaje (naukowcy szacują, że jakieś 4%), zamiast migrować, zostają w tym regionie. Karmione są tymi samymi krewetkami cały czas, co powoduje braki w ich naturalnej diecie i choroby tych zwierząt. Rekiny zaczynają kojarzyć łodzie z darmowym jedzeniem. O ile w Oslob nie używa się łodzi z silnikami i śrubami, tylko wiosłami, o tyle w innych miejscach na świecie nie. Część rekinów powraca z ranami czy bliznami po silnikach. Musiały nabyć je w innych lokalizacjach. 

Interakcja z rekinami

Kolejnym aspektem jest dotykanie rekinów. Każdy przewodnik i operator na całym świecie powie Wam, żeby nie dotykać tych ryb. O ile w niektórych miejscach jest straż nabrzeżna, wodna policja czy pracownicy parków narodowych, którzy widzą czy zwierzęta są dotykane, w Oslob tego brak. Mówi się turystom, że grozi im nawet kara więzienia za dotykanie rekinów, jednak badania pokazały, że 95% turystów łamie tę zasadę i nie są wyciągane z tego żadne konsekwencje. W wodzie przebywają stada turystów, chaotycznie, w dużych grupach, co stresuje rekiny.

O ile ekoturystykę można prezentować jako przebywanie ze stworzeniami i niezakłócanie naturalnego środowiska, o tyle trudno przedstawić tak Oslob. 

Alternatywa dla rekinów

Z drugiej strony do 1998 wiele rekinów na Filipinach ginęło i trafiało na stół w postaci mięsa, zupy z płetwy rekina lub w suplementach diety jako olej z wątroby rekina. Dzięki prawu wprowadzonemu przez rząd objęte są one ochroną. Fotograf National Geografic David Doubilet, który fotografuje rekiny wielorybie na Filipinach powiedział: To miejsce budzi wiele kontrowersji i jest chaotyczne, ale rekiny wielorybie przynajmniej żyją, a nie leżą martwe na dnie z odciętymi płetwami. 

Lokalna gospodarka a rekiny

Ponad to fakt, że lokalni mieszkańcy znajdują zatrudnienie w turystyce i przy rekinach wielorybich, sprawia, że nie łowią już tyle ryb i wody w okolicach Filipin nie są przełowione (ten kraj borykał się z tym problemem już dużo wcześniej). Pamiętajmy, że to kraj wyspiarski i żywi się tym co da morze. A pieniądze z turystyki wspomagają lokalne społeczeństwo i ekonomie. Nie tylko rybacy i mężczyźni zaangażowani są w tę branże. Wiele kobiet zaczęło zarabiać na siebie sprzedając pamiątki, dzięki temu są bardziej niezależne finansowo.

Nic nie jest czarno – białe

Już wielokrotnie mówiła, o tym: nie możemy całej odpowiedzialności za ten proceder spychać na społeczność lokalną. Filipiny to ubogi, rozwijający się kraj. Mieszkańcy szukają różnych sposobów na przeżycie. Rzucanie frazesami, że są nieodpowiedzialni, nie doceniają tego co mają albo że w długiej perspektywie nie będą mieli z czego żyć, jest chybiona. Oni martwią się, że nie będą mieli czego jeść jutro a nie za 10 lat.

Więcej na temat konstrowersji wokół Oslob przeczytacie tutaj

Czy istnieje gwarancja spotkania rekina wielorybiego?

W ostatnich latach pogoda się zmienia a wraz z nią mogą zmienić się okresy pojawiania niektórych ze stworzeń. Warto w trakcie planowania wyjazdu napisać do lokalnego centrum nurkowego i się upewnić.

Pamiętajcie również, że rekiny wielorybie to dzikie stworzenia. Nigdy nie ma gwarancji, że je zobaczycie. Zdarza się, że pojawiają się jednego dnia a następnego nie, mimo, że to ich okres. Czasem można z nimi pływać 30, 20, 10 min a czasem widzimy je przez sekundę zanim zanurkują w głębiny. I to chyba czyni to doświadczenie takim unikalnym, bo gdy się uda, to nigdy tego nie zapomnimy. Ja do tej pory pamiętam każde pływanie z rekinami wielorybimi w życiu, a trochę ich już było. 

Bezpieczeństwo ludzi i rekinów

Rekiny wielorybie, mimo że spokojne, powolne to nadal dzikie zwierzęta i to my jesteśmy gośćmi w ich domu, oceanie. Pływając czy nurkując z tymi pięknymi istotami należy zachować zasady bezpieczeństwa. Są one zarówno dla nas jak i dla nich.

Podstawowe zasady zachowania przy rekinach wielorybich:

• wchodząc do wody i pływając zachować spokój, nie krzyczeć, nie chlapać nadmiernie wodą, nie straszyć stworzeń
• nie dotykać, nie głaskać, nie siadać i nie ujeżdżać rekinów
• nie gonić
• płynąć obok rekina w odległości 3 m od ciała a 4 m od ogona, nie przepływać przed rybą, nie przecinać jej drogi 
• nie używać lamp błyskowych przy fotografii
• nie używać skuterów wodnych (np. DPV) przy rekinach

Ochrona rekinów wielorybich

Zadziwiające jest to, że o największej rybie świata tak niewiele wiemy. Nie wiemy, jak się rozmnażają, jak wyglądają gody. Widziano małe osobniki dopiero po urodzeniu a następnie dorosłe osobniki. Naukowcy uważają, że na okres dorastania i dojrzewania rekiny wielorybie płyną w głębiny. Gdzie? Nie wiadomo. Jak możemy zatem zajmować się ochroną gatunku, o którym tak niewiele wiemy?

Co my możemy zrobić dla ochrony rekinów wielorybich?

Rekiny wielorybie są zagrożonym gatunkiem na całym świecie. Co my możemy dla nich zrobić:

• nie kupować produktów z rekinów, popularne w Polsce kapsułki z olejem z wątroby rekina
• nie jeść zupy z płetwy rekina – drogi delikates pochodzenia azjatyckiego, ale serwowany w wielu restauracjach na świecie
• wybierać rozsądnie miejsca i operatorów oferujących pływanie/nurkowanie z rekinami wielorybimi
• stosować się do zasad bezpieczeństwa i pływania z rekinami wielorybimi
• edukować innych i szerzyć wiedzę, np. ten post

Więcej o ciekawych miejscówkach możecie poczytać tutaj.

Pływaliście lub widzieliście kiedyś rekina wielorybiego? Jakie są Wasze wrażenia?

Cenisz moją twórczość i pracę?