Wiedziałam o istnieniu kilku muzeów podwodnych. Gdy zaczęłam szukać w otchłaniach Internetu okazało się, że podwodnych muzeów jest dużo więcej niż tylko to największe w Meksyku czy tym na Grenadzie, które kiedyś dawno temu mnie zainspirował i zapisałam je sobie na mojej bucket list.
Często w tym tekście przewijać się będzie nazwisko Jason deCaires Taylor. Jest on chyba najbardziej znanym artystą, rzeźbiarzem w świecie podwodnym. Został również wyróżniony tytułem Forbesa jako jeden ze 100 najbardziej inspirujących liderów na świecie!
Podwodne muzeum to nic innego jak sztuczna rafa koralowa. Figury czy zatopione przedmioty tworzą przestrzeń dla morskich organizmów do osadzania się i życia.
Dlaczego powstają sztuczne rafy?
Sztuczne rafy tworzy się, aby odbudować lub powiększyć istniejącą rafę, która w całości lub częściowo została zniszczona (klęski żywiołowe, działalność ludzka, wybielanie koralowca), stworzyć powierzchnię, na której osiadać będą zarodki koralowców i innych organizmów. Są to również nowe miejsca schronień dla stworzeń morskich. To miejsce, gdzie turyści, pływacy czy nurkowie mogliby podziwiać rafę koralową. Umożliwia to odciążenie naturalnej rafy, która jest w procesie odbudowy. Pomaga to też w edukowaniu społeczeństwa i wzroście świadomości. Np. wiele hoteli na Malediwach organizuje „sadzenie rafy” przez turystów przy okazji wykwalifikowani pracownicy (np. biolodzy morza) opowiadają o zagrożeniach rafy koralowej i o tym co my możemy dla niej zrobić.
Naukowcy są podzieleni co do skuteczności takich sztucznych raf. Jest to bowiem leczenie skutków a nie zapobieganie im. Wg niektórych powinniśmy skupiać się bardziej na zahamowaniu globalnemu wzrostowi temperatur wód.
Co może być sztuczną rafą a co jest śmietniskiem?
Rafy nie można posadzić byle gdzie i byle jak na jakiś tam szkieletach. Potrzebne jest to tego solidne przygotowanie. Sztuczna rafa to nie składowisko śmieci i toksycznych odpadów.
Np. opony – w latach 70’ na Florydzie wrzucono do wody 2 miliony opon mając nadzieję, że wokół tego stworzy się rafa koralowa i przypłyną ryby. Okazało się, że praktycznie żadne stworzenia się tam nie osiedliły, bo opony wydzielały toksyczne substancje. Struktura i tekstura opon była zbyt gładka, aby przyczepiły się do nich na stałe koralowce. Ponadto przemieszczały się ona podczas każdej burzy, co tym bardziej utrudniało osadzenie się tam czegokolwiek. Od 2007 zaczęto sprzątać te opony. Do tej pory wyłowiono, z pomocą wojska, jedynie 250 tys. zatopionych opon i wydano kilka milionów dolarów. Cała historia i jej opłakane skutki.
Struktury powinny być duże, porowate, najlepiej na bazie cementu – tani, dostępny, ciężki, zbliżony strukturą do naturalnego. Plastik, rury PCV zupełnie się nie nadają – zbyt lekkie i nieporowate.
Świetnymi sztucznymi rafami są wraki statków. Wiele wraków z czasów wojen stanowi najlepszy przykład sztucznych raf, które po wielu latach są miejscami tętniącymi życiem. Takie miejsca znajdziecie w Morzu Czerwonym, wrak w Tulamben na Bali, wraki w okolicy Malty, Japonii i wiele innych na świecie.
Są miejsca na świecie, gdzie takie jednostki pływające specjalnie się zatapia np. okolice Khao Lak w Tajlandii, kilka wraków na Malcie. Taki statek musi być wcześniej przygotowany, oczyszczony z farby, olejów oraz innych toksyn. Wraki służą jako sztuczna rafa koralowa i schronienie dla stworzeń oraz jako atrakcja turystyczna dla nurków.
Ważne: gdy odwiedźmy podwodne muzeum zachowujemy się tak samo jak w tym na lądzie: oglądamy nie dotykamy. Na powierzchni osadzają się żywe organizmy, nie powinno się ich dotykać.
Czy można oddać swoje prochy na wybudowanie sztucznej rafy?
W USA istnieje firma, która oferuje umieszczenie prochów zmarłych jako część struktury sztucznej rafy koralowej.
Podwodne muzea na świecie
Podwodne Muzeum Sztuki (MUSA), Meksyk
Od 2009. Głębokość 4-8m.
Największe muzeum podwodne na świecie, ponad 500 figur: lokalnych mieszkańców z Puerto Morelos, bankiera, anioła, samochód i nie tylko. Składa się z 2 części: Salon Machones – 8m dostępne dla nurków i snorkelerów oraz Salon Nizuc – 4 m tylko dla snorkelerów. Wody w okolicach Cancun to najczęściej odwiedzane wody na świecie (nie tylko turyści z Ameryki północnej, ale innych części świata). Dzięki temu odwiedzający mogą dzielić czas między naturalną a sztuczną rafę, z korzyścią dla rafy. Wzorowano się na 90 rybakach, mężczyznach i kobietach, których życia połączone jest z morzem.
Więcej zdjęć i informacji nt. MUSA.
To jedyne, które odwiedziłam. Pisząc ten post nabrałam ochoty na więcej! Szczególnie ten na Cyprze!
Ocean Atlas, Bahamy
Artysta Jason deCaires Taylor.
Od 2014. 5m głębokości. Wschodnie wybrzeże od Nassau. Przedstawia Bahamkę dźwigającą ciężar oceanu. Nawiązuje to do greckiego mitu o Atlasie. Krystalicznie czysta i ciepła woda pozwala na oglądanie rzeźby w powierzchni podczas snorkelingu.
Info i zdjęć tutaj.
The Musician, Bahamy
Artysta Jason DeCaires Taylor.
Od 2011. 4 m głębokości.
Przedstawia syrenę i fortepian. Instrument gra delikatną, klasyczną muzykę, gdy zbliżają się do niego nurkowie. Melodia przypomina odgłosy wielorybów i delfinów. Instalacja ta znajduje się w Musha Cay, Exumas na Bahamach w okolicach prywatnej wyspy iluzjonisty Davida Copperfielda.
Więcej zdjęć i info tutaj.
Pensacola Floryda, USA
Od 2018. Głębokość: 18 m. Prace i instalacje wykonane przez wielu artystów nawiązują do tematy morskiej i ochrony środowiska (np. rzeźba dmuchawca pokazująca wrażliwość środowiska morskiego na działanie ludzi). Wstęp do muzeum jest darmowy, nie wymaga rezerwacji. Pobierana jest natomiast opłata za wejście na teren parku stanowego. Muzeum przystosowane jest jedynie dla nurków.
Moliniere, Grenada
Artysta Jason deCaires Taylor.
Od 2006. Głębokość 5m. Pierwsze podwodne muzeum Jasona deCaires Taylora i pierwsze tego typu na świecie. Przedstawia m.in. kółko dzieci trzymających się za ręce, odwróconych twarzą na zewnątrz ku prądom przynoszącym substancje odżywcze i pożywienie. Jest metaforą, że rozwijamy się dzięki temu co absorbujemy. Lokalnie bardziej kojarzyło się to z jednością i walką z niewolnictwem. Niedaleko można spotkać mężczyznę siedzącego przy biuru z maszyną do pisania. Uznane za jedno z 25 Cudów Świata wg National Geographic. To 75 prac rozrzuconych między formacje skalne i koralowe. Łatwo dostępne na 5-8 m dla nurków, freediverów i snorklerów. Można tu przypłynąć łodzią (w tym taką ze szklanym dnem) prosto ze stolicy St. George i z Grand Anse. Muzeum powstało jako odpowiedź na zniszczenie rafy, które miało miejsce w 2004 podczas huraganu Ivan.
Znajduje się na terenie Molinere Beauséjour Marine Protected Area. Więcej zdjęć i info.
Cannes, Francja
Artysta Jason deCaires Taylor.
Od 2021. Głębokość 3-4 m. To pierwsza instalacja tego artysty w Morzu Śródziemnym. Instalacja składa się z 6 twarzy (po 2m wysokości i 10 ton wagi). Woda w tym regionie jest krystalicznie czysta i przejrzysta. Twarze spoczywają na białym piasku wśród morskich łąk.
Znajduje się w okolicy wyspy Sainte-Marguerite.
Rising Tide, Rzeka Tamiza, Londyn, UK
Artysta Jason deCaires Taylor.
Od 2015. Głębokość do 8m (w zależności od przypływów/odpływów). Posągi można oglądać z brzegu, suchą stopą. Jeźdźcy na koniach na brzegu rzeki Tamizy, w zależności od poziomu wody, znajdują się nad lub pod jej powierzchnią. Luźne nawiązanie do 4 jeźdźców apokalipsy symbolizuje kryzys klimatyczny przed jakim staje ludzkość.
Info i zdjęcia tutaj.
Tarkhanut Krym, Ukraina
Od 1992. Głębokość: 10-12 m.
Gdy upadł Związek Radziecki okazało się, że Ukraina ma nadmiar pomników Lenina i innych komunistycznych przywódców i myślicieli. Nurek z Doniecka Vladimir Broumenskyy zebrał kilka upadłych bohaterów i zatopił ich w okolicach Tarkhanut na Krymie tworząc „Aleje przewódców”. Nurkowie znajdą tam głowy Lenina, Marksa, Stalina i innych komunistów. Posągów, nie tylko sowieckich, przybywało z czasem. Obecnie zwiedzający nurkowie mogą oglądach ponad 50 figur, nie tylko ludzkich ale również bóstw, postaci mitycznych czy miniatur światowej sławy zabytków (np. Wierze Eiffla, Tower Bridge w Londynie).
Podwodny Park Baia, Włochy
Głębokość: 4 m.
Starożytne miasto Baia trafiło pod wodę na skutek erupcji wulkanów i przesuwania się mas gleby. Baia zwane jest również Las Vegas starożytnego Imperium Rzymskiego. Park archeologiczny przystosowany jest dla łodzi ze szklanym dnem, snorklingu i nurkowania ze sprzętem.
Nexus, Norwegia
Od 2018. Głębokość 2 m. Artysta Jason deCaires Taylor.
Instalacja składająca się z 12 ludzkich figur w wodzie i nad jej powierzchnią we fiordzie w Oslo. Dostępna dla snorklerów, nurków i transparentnych kajaków.
Projekt powstał na zlecenie Sjøholmen, lokalnego centrum dla dzieci. Instalacja ma zachęci młode osoby do odkrywania oceanu. Podopieczni mają zajmować się monitoringiem życia morskiego w tym projekcie.
Podwodne Muzeum, Museo Atlantico Lanzerote, Hiszpania
Artysta Jason deCaires Taylor.
Od 2016. Głębokość 14 m. Pierwsze takie Muzeum w Europie.
Znajduje się w Lanzerote UNESCO World Biosphere Reserve.
Dostępne dla snorkelerów i nurków. Na miejscu można spotkać duże ławice kolorowych, tropikalnych ryb, barakudy, rekiny, sardynki, ośmiornice i czasem płaszczki.
W sumie można tu podziwiać ponad 300 ludzkich figur. “Przekraczając Rubikon” przedstawia 35 osób zapatrzonych w swoje telefony, wędrujących do bramy skąd nie ma odwrotu.
Jedna z instalacji uosabia 13 uchodźców prowadzonych w nieznane. Jest to nawiązanie do marynarzy z obrazu “Tratwa Meduzy”, którzy mimo, że widzą na horyzoncie pomoc to i tak w sztormie ich los jest niepewny i nieznany. Tak jak w obecnych czasach los uchodźców.
Podwodne Muzeum, MUSAN, Ayia Napa, Cypr
Artysta Jason deCaires Taylor.
Od 2021. Głębokość 8-10 m.
130 pięknych figur ludzi i drzew tworzących pierwszy podwodny las, nawiązujące do historii, mistycyzmu i natury regionu. Dzięki wysokim konstrukcjom różne stworzenia morskie przyciągane są przez różne poziomy.
Można iść na snorkeling albo na nurkowanie. To podwodne muzeum nie pobiera opłat za wstęp jednak należy zrobić rezerwacje z jednym z lokalnych centrów nurkowych (niezależnie czy snorkeling, freediving czy scubadiving). W jednym czasie w wodzie nie może być zbyt wiele osób. Lokalne centra nurkowe pobierają opłatę w wysokości ok 25-35 euro za snorkeling/freediving i 60-70 euro za nurkowanie z butlą. Tutaj lista centrów nurkowych na Cyprze, które organizują wycieczki do MUSAN.
Znajduje się na terenie Parnera, obszaru chronionego na południowo-wschodniej części wyspy.
Muzeum Podwodnej Sztuki, MOUA, Australia
Artysta Jason DeCaires Taylor.
Od 2019. Głębokość 12 m.
Pierwsze podwodne muzeum na półkuli południowej.
Znajduje się na John Brewer Reef na Wielkiej Rafie Koralowej. To potężne konstrukcje i rzeźby, które tworzą podwodną, koralową szklarnie (The Coral Greenhouse). Dostosowane do snorklingu i nurkowania.
Bask Gili Meno, Indonezja
Artysta Jason DeCaires Taylor.
Od 2017. Głębokość 4 m. Ciepła i krystalicznie czysta woda. Instalacja gniazda zbudowanego z 48 ludzkich figur. Występuje tam również duża populacja żółwi morskich.
Coralorium, Fairmont Hotel, Sirru Fen Fushi, Malediwy
Artysta Jason DeCaires Taylor.
Od 2018. 3-5 głębokości.
Przepiękna instalacja artystyczna Coralarium w kształcie sześcianu z ornamentami roślinnymi. Położona w przepięknej lokalizacji, w połowie zanurzona w turkusowej wodzie. Znajduje się w największej lagunie Atolu Shaviyani. Można na nią podpłynąć na łodzi lub wpław z brzegu.
Do tej pory największa i najbardziej skomplikowana konstrukcja Taylora. Waży 180 ton, została wykonana w UK i złożona na miejscu na Malediwach.
Trafiła na pierwsze strony gazet, gdy podczas kampanii wyborczej przedstawiciele rządu przyjechali, wyciągnęli figury ludzie z wody i zniszczyli je toporami. W religii islamu nie przedstawia się wizerunków ludzi ani zwierząt. Rozzłoszczona międzynarodowa opinia publiczna wygarnęła jednak konserwatywnemu krajowi muzułmańskiemu, że religia i prawo zabraniają również alkoholu i wieprzowiny, które mimo to dostępne są we wszystkich resortach na Malediwach. Uznano to za grę czysto polityczną przed wyborami. Więcej o tej sytuacji przeczytacie tutaj oraz tutaj. Obecnie instalacja została odbudowana i przedstawia struktury koralowców.
Kiedy najlepiej wyjechać na Malediwy, aby w pełni móc podziwiać te instalacje? O tym pisałam w poście tutaj.
Podwodne muzea to nie tylko atrakcja turystyczna, ale również sposób any ratować rafę koralową oraz edukować odwiedzających. Do mojej bucket list dołączył napewno Cypr. Chociaż nie wykluczam, że odwiedzę więcej miejscówek. A Wy?
Wszystkie zdjęcia Jason deCaires Taylor zostały użyte za jego zgodą.
Cenisz moją twórczość i prace?
No Comments